[Nikolić BiljanaUčesnik]

Opterećenje označava broj okaca koji se pri rezidbi ostavlja na čokotu ili m2 površine vinograda. Veličina opterećenja zavisi od sorte i uslova sredine. U našim vinogradima broj okaca po m2 varira od 6 do 16, a po čokotu se menja prema razmaku sađenja loze.
U uskorednim vinogradima, na malim razmacima između biljaka, nalazi se veliki broj čokota (5 do10 hiljada/ha). Oni su slabo razvijeni, pa se na njima ostavlja mali broj okaca pri rezidbi. Sa povečanjem razmaka sađenja loze smanjuje se broj čokota po ha, ali se formiraju razvijenija stabla, na kojima se pri rezidbi ostavlja veći broj okaca. Došlo je do povećanja individualnog opterećenja čokota rodnim okcima, ali se kod iste sorte zadržao skoro nepromenjen broj okaca po hektaru.
Stepen opterečenja rodnim okcima značajno utiče na produktivnost i razvoj čokota, visinu prinosa i kvalitet grožđa. Pri malim opterećenjima čokota njihova produktivnost je mala. Od malog broja ostavljenih okaca razvija se mali broj lastara. Oni intezivnije rastu, ali je ukupan prirast lastara i lisna površina čokota relativno mala, što je naročito izraženo do cvetanja loze. Stvara se manja količina organskih materija, ishrana cvetova je slabija. To se negativno odražava na zametanje i porast bobica, na diferenciranje novih zimskih okaca i na razvoj biljke u celini.
Sa povečanjem broja ostavljenih okaca na čokotu (opterećenja) povećava se broj lastara, broj rodnih lastara, broj grozdova, ukupna masa lastara-prirast loze i prinos grožđa po čokotu i ha. Pozitivan uticaj većih opterećenja ispoljava se se do tzv.optimalnog stepena opterećenja, koji najbolje pogoduje određenoj razvijenosti čokota i uslovima gajenja neke sorte. Pri ovom opterećenju dolazi do razvoja normalnih lastara, grozdova normalne krupnoće i mase, sazrevanja lastara i grožđa teče normalnim tokom i postiže se karakterističan prinos i kvalitet grožđa neke sorte. Nakon toga, povećanje opterećenja izaziva negativne promene na čokotu, koje se ogledaju u sledećem: javlja se veliki broj neaktiviranih okaca, lastari slabo rastu i sazrevaju, grozdovi su sitni, kasnije sazrevaju i slabijeg su kvaliteta. Slabljenje porasta lastara i snižavanje kvaliteta grožđa su osnovni pokazatelji preopterećenosti čokota, pa se u narednim godinama mora izvršiti korekcija rezidbe da bi se obnovio vegetativni i rodni potencijal čokota. Na preopterećenim čokotima ispoljava se dvostruki negativni uticaj-depresivni uticaj visokog prinosa na porast lastara i negativna zavisnost između ukupnog broja lastara i njihove prosečne individualne razvijenosti. Pogoršava se odnos između ukupne mase stvorenog grožđa (F) i ukupne mase prirasta loze na čokotu (V). To neminovno dovodi do poremećaja u metabolizmu čokota i pogoršanja kvaliteta grožđa. Kao najpovoljniji odnos F:V smatraju se vrednosti od 4 do 6. Vrednosti manje od 4 i veće od 6 ukazuju na nepovoljnu raspodelu stvorene organske materije između lastara i grožđa, koja se nepovoljno odražava na kvalitet grožđa. Ovaj se odnos na različit način ispoljava kod pojedinih sorti, jer zavisi ne samo od uslova gajenja već i od njihovih bioloških osobenosti.
Iz ovog proizilazi da su mala i velika opterećenja čokota rodnim okcima pri rezidbi nepovoljna, jer negativno utiču na razvoj čokota, visinu prinosa i kvalitet grožđa. Najpovoljnija su srednja, tzv.optimalna opterećenja rodnim okcima, koja obezbeđuju dobar porast lastara, razvoj normalnih grozdova i visok kvalitet grožđa. Veličinu opterećenja svake sorte treba utvrđivati u proizvodnim ogledima u zavisnosti od osobenosti gajenih sorti, uzgojnih uslova i uzrasta čokota, ekoloških uslova i tehnologije gajenja.
Literatura Tehnologija gajenja vinove loze, prof.dr Nebojša Marković
Savetodavac Biljana Nikolić, PSSS Smederevo

[Autor]

Članci