[Milinković JovanUčesnik]

Sve grančice u kruni jabuke dele se na rodne i nerodne. Rodne grančice kod jabuke imaju rodne pupoljke koji su znatno krupniji i zaobljeniji od nerodnih pupoljaka kojih ima više različitih vrsta, a razlikuju se međusobno značajno po krupnoći.

Ovde nas interesuju pre svega rodni pupoljci koji se kod većine sorti jabuka vrlo lako razlikuju od nerodnih. Ovo je izuzetno značajno sa praktičnog aspekta. Prvo sto treba da uradimo kada priđemo voćki je da procenimo koliko ima na njoj rodnih pupoljaka, odnosno rodnih grančica i to koje vrste rodnih grančica dominiraju. Ovo zavisi od više faktora, primenjene agrotehnike ali i od prirodnih uslova. Međutim, uticaj sorte na karakteristike rađanja i vrste grančica je izuzetno tipičan pa uvek o tome treba voditi računa. Kod jabuke se najčešće sreću sledećevrste rodnih grančica:
– Prstenasti izraštaji (nazivaju se i naborite rodne grančice), dužine 1-3 cm. Kod njih se na vrhu grančice nalazi jedan krupan rodni pupoljak iz koga se razvija više cvetova.U osnovi ovog pupoljka su nabori u vidu prstenova koji predstavljaju ožiljke listova. Ova vrsta rodnih grančica kod nekih sorti predstavlja glavnu vrstu.
– Krute rodne grančice su duge 5-1 5cm i imaju na vrhu grančice takođe rodni pupoljak. Bočno se nalaze lisni pupoljci. Značajan su nosilac rodnosti kod mlađih stabala. Obično se javljaju bočno na mlađim granama.
– Vite rodne grančice su duge15-50 cm i obično imaju na vrhu rodni pupoljak. Kod nekih vrlo rodnih sorti jabuke ( naprimer sorte zlatni delišes) često se javljaju na njima i bočni rodni pupoljci pri vrhu grnčice. Ime su dobile po tome što su vitke, tanke, lako savitljive. Sa strane se na ovim grančiacma nalaze najčešće vegetativni pupoljci. Kod nekih sorti (gloster, melroz, prima i slicno) obilnost rađanja zavisi u dobroj meri od prisusnosti ovih grančica, pa ih treba ostavljati u većem broju, posebno u donjem delu krune. Pojedinih godina one mogu da budu onovni nosioci rodnosti.
– Duge rodne grancice su duže od 50 cm, nisu retke od 80 i više centimetara i u pojedinim godinama mogu da daju značajan prinos kod nekih sorti (zlatni delišes, prima, greni smit i jonagold i dr.). Ova kategorija grančica se u većini knjiga ne pominje, ali je u godinama sa malo rodnih grančica veoma interesantna. Dešava se da u gušćim zasadima ona, ali u vršnom delu krune upravo obezbeđuje minimum roda. Kod nje se rod najčešće nalazi u bočnim pupoljcima, ali i na vrhu letorasta. Ovakve grane nisu retke kod kruške naprimer kod viljamovke. Posebno je značajno njihovo prisustvo kod mladih voćaka (Gvozdenović i sar., 1992).
– Rodni kolači su rodne grančice samo u koliko na sebi imaju jednu od napred navedenih vrsta grančica. Formiraju se pored mesta gde su bili plodovi, kao posledica nagomilavanja organskih i neorganskih materija koje su priticale plodu.- Složeno rodno drvo nastaje razgranavanjem starog rodnog drveta prstenastih, krutih i vitih rodnih grančica. Na vrlo malom prostoru se u takvim slučajevima javlja grananje sa dosta pupoljaka. Ovo je tipična pojava kod starijih ili slaborezanih voćaka. Pri noramlnoj rezdbi ovakvih grančica je vrlo malo, pri slaboj ili ako se voćke ne režu mnogo.

Sve ove kategorije rodnih grančica u nepovoljnim uslovima gajenja i pri lošoj agro tehnici mogu da budu nerodne i obrnuto . Ovo treba stalno imati na umu. Rodni pupoljci kod jabuke su mešoviti jer se iz nih razvijaju lišće, novi prirasti i cvetovi.

Vrlo značajno sa praktičnog gledišta je da se rodni pupoljci kod jabuke formiraju u predthodnoj godini . Ovo treba stalno imati u vidu. Pored toga treba reći da se najbolji rod kod jabuke dobija ako se rodne grančice nalaze na dvogodišnjim eventualno trogodišnjim nosačima. Zato treba ostaviti uvek dovoljno mladog drveta, neprekraćenim letorastima na kojima će se formirati nove rodne grančice.

dip.ing. Jovan Milinković

[Autor]

Članci