[Marinković DejanUčesnik]

<u>Protokol II Modifikovana piramidalna kruna oraha formirana putem minimalne rezidbe</u>

1. <u> godina: </u>

• Kod posađenih sadnica, jedan (najduži) prirast se odabira za produžnicu. Tokom prve vegetacije forsira se rast mladih biljaka tako da one razviju stožinu sa minimalnom visinom od 2,4 m. Porast stožine do 3-3,6 m se toleriše, dok su biljke višlje od 3,6 m problematične za dalje gajenje, bez obzira da li su dobijene sa ili bez prekraćivanja vodilice. U principu, mladi orasi razvijeni do 2,1-2,4 m tokom prve vegetacije imaju dovoljnu visinu za špalirsko gajenje;
• Prekraćivanje vođice na 2,4 m obezbediće više prostora za razvoj ramenih grana. Vodilja ne sme da se prekraćuje ukoliko se na kraju prve vegetacije ostvari porast biljaka manji od 2 m, s obzirom da se protokolom planira razvitak najniže ramene grane na visini od 1,5 m. Ovde postoji napomena da se grane razvijene niže po položaju od najniže grane a koje rastu u pravcu reda mogu ostaviti. Cilj ovakvog protokola je dobiti biljaka za špalir visine 1,8 m kod kojih je prva ramena grana razvijena na visini od 1,2 m.
• Sve ostale grane bočno razvijene na stožini se odstranjuju rezom na kolut. Protokol dozvoljava da se jedna do dve slabo bujne grane koje su iznikle nisko na stožini mogu prekratiti na patrlj od dva-tri pupoljka, kako bi se obezbedio kljunast rast ovih grana i zasena debla na južnim i zapadnim stranama debla koje su najosetljivije na mraz i kolebanja temperature. Potom će se i one odstraniti sledeće zime;
• Primarni pupoljci na stožini do 1,5 m visine koji imaju vrat i razvijen sekundarni pupoljak treba očenuti postrance kako se ne bi oštetio sekundarni pupoljak. Ukoliko se pak ostavi primarni pupoljak-on će dati granu sa slabom vezom sa stožinom, koja će se lako očenuti. Ukoliko se pak ostavi sekundarni pupoljak-on će dati granu sa širokim uglom razgranavanja i snažnim račvištem;
• Ukoliko letorast koji je ostavljen za stožinu ne dosegne dovoljnu visinu-on se odseca na patrlj od 3 do 6 pupoljaka tokom vegetacije, uz uklanjanje konkurentskih prirasta. Od prirasta razvijenih iz preostalih pupoljaka ostavlja se samo jedan, najrazvijeniji kao produžnica i forsira se njegov snažan porast tokom sledeće vegetacije.

2. <u> godina, Rezidba oraha u standardnoj gustini sadnje:</u>

• Generalno, cilj protokola je dobiti 4-6 ramenih grana duž stožine u drugoj-trećoj vegetaciji, i odabrati prirast najvišlji po položaju za vodilicu;
• Prva ramena grana se formira kao što je već gore navedeno. Ostale primarne grane treba da su pravilno kružno raspoređene oko stožine i na rastojanju od barem 20 cm jedna od druge. Ramene grane razvijene nasuprot jedna drugoj na stožini čini da sama osovina krune ima usporen porast;
• Odabrane ramene grane treba da imaju ugao razgranavanja od 45 ^o u odnosu na stožinu, i one ne rastu snažno, tj. imaju manji tempo rasta. Grane sa manjim uglom otklona kao i one nastale iz spavajućih pupoljaka imaju krto razvijena račvišta i ne mogu nositi težak rod. Za najrodnije lateralne sorte potrebno je da se sve ramene grane prekrate za 1/3/-1/4 njihove dužine, shodno bujnosti sorte. Bujne sorte poput Tulare, Forde, Solano traže samo pinciranje ili nikakvu intervenciju u smislu prekraćivanja budućih ramenih grana. Protokol nalaže da i dalje prirast ostavljen za stožinu treba da je najduži;
• Račvasto razvijene ramene grane obrađuju se ostavljanjem samo jednog prirasta. Sve ostale grane razvijene duž stožine se ne orezuju, kako bi dale rani rod.

 

2. <u> godina, Rezidba oraha u gustoj sadnji:</u>

Odabrati vršno najrazvijeniji prirast za stožinu i na njemu dve do četiri postrano razvijena prevremena prirasta koja su orijentisana u suprotnim pravcima, duž pravaca reda u zasadu;

Uklanjaju se grane ispod 90-120 cm visne koje će smetati operaciji mehaničkog trešenja roda, kao i grane koje rastu ka međurednom prostoru.;

Zavisno od sorte i njene bujnosti odabrane ramene grane se pinciraju i prekraćuju,kao što je gore navedeno, obično na spoljni pupoljak orijentisan ka pravcima redova. Ostale grančice se ne diraju, čime se obezbeđuju uslovi za rani rod.

<u>Rezidba u 3. godini (standardna gustina sadnje ili zasadi u gustom sklopu):</u>

• Odabrati najjače priraste za buduće ramene grane i najvišlji prirast za produžnicu. Nju prekratiti za 1/4-1/3 dužine. Jake ramene grane vertikalnog porasta se pinciraju ili se ostave neprekraćenim;
• Potrebno je pincirati/prekratiti po jedan snažan prirast odabran za ramenu granu u pravcu reda, u oba smera, za 1/4-1/3 njegove dužine;
• Udvojene grane se ujedinčuju, dok one koje su bliske u rastu ili se preklapaju (zasenjuju jednu drugu) se uklanjaju.

<u>Rezidba u 4. godini (standardna gustina sadnje):  </u>

• Ostavlja se samo jedan prirast za produžnicu, uz uklanjanje prirasta koji su joj konkurencija;
• Snažni prirasti duž stožine 3. nivoa razgranavanja mogu se pincirati, ili se ne diraju. Pincirati/prekratiti 1-2 tercijarne grane usmerene u pravcu reda, u oba smera za 1/4-1/3;
• Rezidba i prekraćivanje prirasta obično nisu potrebna nakom 5. godine starosti zasada, ukoliko stabla sa svojom krunom ispunjavaju prostor duž špalirnih redova;
• U svim varijantama rezidbe uklanjaju se prirasti iz podloge.

[Autor]

Članci