[Mladenović ŽaklinaUčesnik]

<p align=”CENTER”><span style=”font-size: large;”><b>KUKURUZNI PLAMENAC – </b></span><span style=”font-size: large;”><i><b>Ostrinia nubilalis</b></i></span></p>
<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Kukuruzni plamenac je polifagna štetočina koja napada više biljnih vrsta, njih preko 200 </span></span><span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>(sirak, konoplja, hmelj, suncokret, paprika, paradajz, jabuka..). Glavne biljke hraniteljke su joj kukuruz i paprika. Štete na biljkama nanosi gusenica, dok se hrani parenhimom lista i metlicom, dok kasnije, u drugoj generaciji prelazi na zrno i klip. Gusenica se ubušuje u stabljike kukuruza, klipove ili plodove paprike. Napadnute biljke zaostaju i porastu i lako se lome. Postoji afinitet kukuruznog plamenca prema određenim hibridima i sortama pa time i napad nije jednakog intenziteta na svim hibridima. Indirektne štete su naseljavanje raznih gljiva na mestu ubušenja čime se smanjuje tržišna vrednost proizvoda.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Kukuruzni plamenac u našim uslovima ima dve eventualno tri generacje godišnje. Prezimljava u stadijumu odrasle gusenice u stabljici kukuruza. Početkom maja meseca gusenica izgriza stabljiku ostavljajući tanak sloj epidermisa za lakši izlazak leptira pa se pretvara u lutku.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Razvoj stadijuma lutke traje 1-4 nedelje a masovni ulov, na svetlosnim lampama (klopka za hvatanje kukuruznog moljca i praćenje razvoja), je početkom juna pa traje sve do sredine jula meseca. Najaktivniji su u sumrak i noću a kako su fotofilni (vole svetlost) lako se sakupljaju na svetiljku pa se iz tog razloga koriste svetlosne lampe za njihov ulov. Danju su sakriveni u polju i teško ih je uočiti. Imago se hrani sve dok ne dostignu polnu zrelost. Posle kopulacije ženka polaže jaja najčešće na osnovi peteljke listova. Dalje embrionalno razviće traje oko nedelju dana a ispiljena gusenica se hrani u rukavcu lista. Sa razvojem, u drugom stepenu, ona se ubušuje u stabljiku. Nakon ubušivanja pravi hodnike u stabljici usled čega na ulaznim otvorima izbacuju izlučevine. Gusenice se u julu pretvaraju u lutku ali ne sve već samo jedan deo koji predstavlja drugu generaciju čiji leptiri lete krajem jula i avgusta. Ženke druge generacije polažu jaja na kasnije posejan kukuruz i na druge biljke. I pored toga ova generacija nema značajnijeg uticaja na proizvodnju.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Kod kukuruznog plamenca odrasli insekti se razlikuju po veličini kada su polovi u pitanju. Ženke su osim toga što su krupnije, nešto i svetlije boje. Boja im je krem sa različitim nijansama i poseduju dve tamnije poprečne pruge nepravilnog oblika.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Jaja su bele boje, okrugla i prečnika 1mm. Gusenice (larve) kukuruznog plamenca mogu da narastu do dužine od 20 mm u krajnjoj fazi, svetlije su boje (nijanse od svetlo žute do ružičaste) sa tamnijom linijom na leđima. Glava je tamna i jasno uočljiva na telu.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Za efikasnu borbu protiv ove štetočine i smanjene brojnosti primenjuje se kombinacija agrotehničkih, mehaničkih, bioloških i hemijskih mera kao i gajenje otpornih hibrida. S obzirom da prezimljava u stabljici kukuruza, uništavanje kukuruzovine odmah posle berbe i duboko zimsko oranje utiču na smanjenje populacije ove štetočine.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Hemijsko tretiranje kukuruza, kao sledeća mera borbe protiv kukuruznog plamenca, koristi se za suzbijanje prve generacije, koja je i najvažnija. Da bi odredili pravo vreme tretmana potrebno je izračunati intenzitet napada.</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>U toku vegetacije intenzitet pojave može se izračunati na više načina ali najčešće se koristi izračunavanje u vidu procenta napadnutih biljaka ili kroz prosečan broj gusenica po biljci koji se dobija na sledeći način:</span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”><b>Intenzitet napada </b></span></span><span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: small;”><b>= </b></span></span><span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: xx-small;”><u><b>(% NAPADNUTIH BILJAKA x BR.NAĐENIH GUSENICA U UZORKU)/ BR.NAPADNUTIH BILJAKA U UZORKU</b></u></span></span><span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: small;”><b> 100</b></span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Prilikom uzimanja uzoraka voditi računa da se uzimaju sa što više mesta, dijagonalno kako bi se pokrila cela površina i kako bi uzorak bio reprezentativan. Takođe uzimati uzorke sa vidljivim simptomima (50-100) gde će se nakon rasecanja utvrditi ukupan broj gusenica. </span></span>

<span style=”font-family: Times New Roman, serif;”><span style=”font-size: medium;”>Nakon utvrđivanja brojnosti (kada na jednoj biljci postoje jajana legla, a na jednoj trećini zaraženih biljaka se uočavaju oštećenja od gusenica) primeniti odgovarajuće insekticide. </span></span>

 

<span style=”font-size: medium;”>Savetodavac: Žaklina Mladenović, PSSSSmederevo</span>

[Autor]

Članci