[Jocković MiloradUčesnik]

Sezona berbe jagode je već uveliko u toku i s obzirom na cenu ploda veliko je interesovanje za sadnim materijalom (živića) jagode za sadnju novih zasada. Zbog toga bi trebalo se podsetiti koje sve kategorije sadnica (živića) postoje. U zavisnosti od načina proizvodnje i čuvanja, sanice se mogu svrstati: zelene, rashlađene (“frigo”), čekajuće i kontejnerske.

Zelene sadnice

Zelene sadnice se proizvode i vade iz matičnih zasada od avgusta do kraja septembra. Koriste se za podizanje novih zasada, najviše u zemljama sa toplijom klimom ili za proizvodnju čekajućih (“waiting bad”) sadnica. Kod nas se slabije koriste.

Rashlađene (frigo) sadnice-živići

Takođe se proizvode i vade iz matičnih zasada samo na kraju vegetacije u jesen (novembar-decembar) ili tokom zime (januar-februar). nakon vađenja sadnice se čiste od lišća i zemlje, pakuju po 25 komada, potapaju u rastvor fungicida i stavljaju u plastične kese. Čuvaju se tako u kesama i drvenim gajbama u hladnjači na temperaturi -2C. U ovakvim uslovima mogu se čuvati do 10 meseci. Što se duže čuvaju veći je procenat uginulih sadnica. Na osnovu prečnika u zoni korenovog sistema i dužine korena (žila) dele se na:

1. A++ prečnik korenovog vrata veći od 15 mm, a dužina žila veća od 12 cm,
2. A+ prečnik korenovog vrata od 12 do 15 mm, a dužina žila 12 cm,
3. A prečnik korenovog vrata od 8 do 11 mm, a dužina žila 10 cm,
4. A- prečnik korenovog vrata od 6 do 8 mm, a dužina žila do 8 cm,

Za podizanje zasada jagode do optimalnog roka (do 15.avgusta) mogu se koristiti “frigo” sadnice klase A (standardne klase). Ako se sadnja obavlja nešto kasnije u leto illi van sezone treba koristiti sadnice A+ i A++ klase. Naravno da se podrazumeva da se dobijaju bolji zasadi i prinosi što je sadnja ranija, kod nas i polovinom jula, sa sadnicama više kategorije.

Čekajuće sadnice

Čekajuće sadnice (“Weiting bed” WB) se najčešće proizvode po sistemu pikiranja. Njihova proizvodnja može biti iz zelenih sadnicauzetih iz matičnjaka u julu ili iz frigo sadnica. Po sadnji se intezivno prihranjuju i zalivaju, redovno se uklanjaju cvetovi i stoloni kako bi bio što bolji porast sadnica. Posle dva do tri meseca živići obrajuju po jedan do dva glavna korena, prečnika korenovog vrata većim od 15 mm (prosečno 18-22 mm) i korenom dužine preko 30 cm. Nakon toga se vade, pakuju po 25 komada u veze i u najlon foliji stavljaju po 10 veza u drvene gajbice i čuvaju u hladnjači pod istim režimom kao i “frigo” sadncie. Minimalno je da u hladnjači ostanu 25 dana (period jarovizacije), a vreme sadnje planira se prema vremenu berbe, kao i kod sadnje kontejnerskih biljaka. Čekajuće sadnice se dosta koriste za sadnju u plastenicima i staklenicima tokom decembra i januara, ali i za tempiranu sadnju na otvorenom, gde nakon 50-60 dana snažna i zdrava sadnica daje visok prinos (300-500 g po bokoru).

Kontejnerska sadnica

Živić se skida u julu sa matične biljke (bazni sadni materijal) kada ima formirana 2-3 lista i osrednje razvijen korenov sistem. Tako izvađeni živići se presađuju u striporske saksije (kontejnere) u sterilni supstrat sa dosta humusa. Potom se kontejneri unose u plastenike ili staklenike sa zasenom  i orošavanjem kako bi se mlade sadnice zaštitile od visokih letnjih temperatura i direktnog sunčevog zračenja. Nakon 2-3 meseca dostižu prečnik korenovog vrata od 13 mm-niža kategorija i 17 mm i više za višu kategoriju sa minimalno 5-6 listova. Nakon toga se rashlađuju na +2C, a zatim na -2C, sa relativnom vlagom od 95%. U takvim uslovima se mogu čuvati do 10 meseci. Sadnja kontejnerskim sadnicama se obavlja programirano sa ciljem ostvarivanja vansezonskog plodonošenja. Sadja u septembru u plastenike ili staklenike za berbu u novembru-decembru. Aklo se sade u plastenicima u feb-martu, za berbu u aprilu-maju. Kod nas na otvorenom se mogu saditi u junu-julu za berbu u avgustu-septembru, kada je manja ponuda svežih plodova jagode.

Kod nas se najviše koriste sadnice “frigo-živići” , koji su u velikoj meri iz uvoza, ali se mora napomenuti da se koriste i sadnice proizvedene na gazdinstvu i to po sistemu kontejnerske sadnice. Ovde treba napomenuti da sadnice iz proizvodnih zasada imaju dosta manju produktivnost i slabijeg su zdravstvenog i kondicionog stanja, tako da su često zasadi podignuti sa ovakvom sadnicom, sa manjim prinosom jagode lošijeg kvaliteta i kao takvi su manje rentabilni ili čak neisplativi.

literatura: Jagodaste voćke, Prof.dr Jasminka Milivojević

savetodavac Milorad Jocković

[Autor]

Članci