[Danica ŽivanovićUčesnik]

-duvanova, pamukova, kukuruzova sovica

Značajna je polifagna vrsta i predstavlja jednu od najopasnijih štetočina  na našoj planeti (recimo u Indiji, štete na raznim biljkama, na godišnjem nivou dostižu milijardu dolara, a pojedinih godina u Kini na pamuku gubici su veći od milijarde dolara).

Tokom godine sovica razvija 1-7 generacija, najviše u tropima. U Srbiji ima 3 generacije godišnje, a prezimljava u stadijumu lutke u zemljištu. Leptiri eklodiraju kada su srednje dnevne temperature vazduha 18-20⁰C, tj. krajem maja i tokom juna. Leptiri se dopunski hrane a ženke polažu jaja na korovske i gajene biljke, na generativne i vegetativne organe.

Druga generacija se javlja u julu a treća u avgustu i početkom septembra.

Gusenice imaju 5-8 stupnjeva u razviću, u zavisnosti od ishrane. Najčešće imaju šest stupnjeva. Široki je polifag. Hrani se na velikom broju ratarskih i povrtarskih kultura, na lekovitim i ukrasnim biljkama,  na raznim vrstama voćaka, na korovima a napada i šumsko drveće.

Na području Srbije najveće štete nastaju na kukuruzu, duvanu, suncokretu, soji, paprici, paradajzu, boraniji i dr.

U početku se hrane na mestima gde su položena jaja, a kasnije prelaze na generativne organe biljaka.

Prouzrokuje direktne i indirektne štete, a pogoduju mu blage zime, temperatura vazduha tokom vegetacije znatno iznad višegodišnjeg nivoa, veća relativna vlažnost vazduha, toplo i suvlje leto i početak jeseni, manja aktivnost prirodnih neprijatelja. Velike površine pod glavnim domaćinima (pamuk, duvan, kukuruz, paprika, paradajz, boranija i dr.) takodje idu u prilog razvoju ove štetočine. Faktori koji utiču na širenje populacije su i gajenje osteljivih sorti i hibrida, široka primena navodnjavanja raznih useva na oranicama, obilato đubrenje (naročito azotom), velika zakorovljenost polja, plića obrada zemljišta, manja primena pesticida.

Suzbijanje pamukove sovice i umanjenje štete je moguće primenom integralnog koncepta, koristeći pri tome sve raspoložive mogućnosti: gajenje tolerantih hibrida i sorti, agrotehničke, biološke, hemijske i druge mere. Uništavanje korovskih biljaka u cvetu i uopšte higijena polja doprinosi smanjenoj dopunskoj ishrani imaga, što dovodi do smanjenja nosivosti ženki. Dublja obrada zemljišta u jesen može dovesti do visoke redukcije prezimljujućih lutaka (i do 84 %).

Parazitoidna osica Trichogramma evanescens, može uništiti i do 70% jaja pamukove sovice.

Hemijsko suzbijanje može biti potrebno na semenskim usevima kukuruza, na šećercu, na duvanu, kao i na povrtarskim biljkama (paprika, paradajz, boranija i dr.).

Hemijsko suzbijanje je otežano zbog skrivenog života larvi u plodovima. Od pojave leptira (feromoni za praćenje), posle 3-4 dana  (dva puta nedeljno) se pregledaju biljke i kad se ustanove prva položena jaja, pa se u naredna 2-3 pregleda povećava njihov broj, treba tretirati i po potrebi ponoviti za 5-10 dana.

Mogu se koristiti insekticidi na bazi deltametrina i cipermetrina. Biološki preparati na bazi B.thuringiensis var. kurstaki.

 

 

[Autor]

Članci