Kupusov moljac (Plutella xylostella) je oligofagna štetočina biljaka iz porodice kupusnjača, a najveše štete nanosi kupusu i karfiolu.
Odrasle jednke su leptiri sivo smeđe boje prednjih krila, sa valovitom žutom šarom na zadnjoj ivici. Njihova zadnja krila su sa resama.Štetočina prezimi u stadijumu lutke u kokonu na skrovitim mestima, obično u blizini parcela na kojima su prethodne godine bile kupusnjače, ili u stadijumu imaga. Prvi leptiri se obično javljaju krajem aprila. Pojava,brojnost, dinamika leta leptira kupusovog moljca prati se feromonskim klopkama. Ženke polažu beličasto žućkasta jaja na naličje listova, pretežno uz glavne lisne nerve, pojedinačno ili u manjim grupama, dva do četiri. Larve imaju četiri razvojna stupnja nakon čega prelaze u stadijum lutke. Lutke se mogu uočiti na naličju listova u belom mrežastom kokonu. Prisustvo jaja, larvi, lutki, utvrđuje se vizuelnim pregledom biljaka u polju. U našim proizvodnim uslovima kupusov moljac razvija sedam do osam generacija tokom godine. Larve se hrane listovima kupusnjača, a u kasnijim fazama se ubušuju u glavicu. Tokom ishrane larve se najpre ubušuju između epidermisa i izgrizaju lisno tkivo, a potom izlaze na površinu. Pri tome nastaju oštećenja lista u vidu mina. Starije larve se hrane biljnim tkivom između nerava. Na listovima kupusa na kojima su se larve hranile, uočavaju se otvori, “ prozorčići”. Pri jačem napadu može ostati samo glavni lisni nerv.
Na području Jablaničkog okruga usevi jesenjeg kupusa nalaze se u različitim fazama razvoja glavice, od početka formiranja, do faze glavica dostigla 70% očekivane veličine. U usevima kupusa registruje se prisustvo larvi kupusovog moljca. Hemijske mere zaštite se odnose na suzbijanje larvi, kako bi se sprečila oštećanja na listovima i ubušivanje larvi u glavice, te se u tu svrhu može primeniti neki od registrovanih preparata na bazi aktivne materije metaflumizon, emamektin benzoat, deltametrin, lambda-cihalotrin ili tau-fluvalinat. Pri izboru preparata treba voditi računa o razvojnoj fazi biljke, karenci preparata, maksimalno dozvoljenom broju primene jednog preparata tokom vegetacije. Uklanjanje ostataka kupusnača nakon berbe, suzbijanje korova, primena plodoreda su značajne mere kontrole štetočine.
Bojana Karapandžić, dipl.inž.polj.
Karapandžić Bojana
Karapandžić Bojana