Pamukova sovica spada u polifagne štetočine koje u povoljnim godinama mogu izazvati velike štete u poljoprivredi. Njeno masovno razmnožavanje podstiču visoke prolećne temperature u kombinaciji sa padavinama, kao i vreli letnji periodi. Poreklom je iz suptropskih krajeva, a kod nas se javlja zahvaljujući leptirima koji dolaze sa Mediterana i tu nastavljaju razvoj, pridružujući se lokalnim populacijama.
Leptir ima prednja krila žućkaste boje, dok su zadnja nešto svetlija. Guseničina boja je veoma promenljiva – od svetlozelene i žute, pa sve do crvenkastomrke. Odrasla gusenica dostiže dužinu od 35 do 40 mm. Tokom godine razvija 2 do 3 generacije, a prezimljava u zemljištu u obliku gusenice ili lutke. Leptiri se mogu videti od sredine maja do početka septembra, s tim da su najbrojniji u maju, junu i avgustu. Letnja generacija završava razvoj za 25–40 dana.
Ova štetočina napada oko 250 različitih biljnih vrsta, kako gajenih, tako i spontanih. Najpogodnije biljke domaćini u našim uslovima su paradajz, paprika, kukuruz, suncokret, duvan, pasulj i lucerka.
Gusenice prvo oštećuju lišće, a zatim se ubušuju u plodove (kod druge i treće generacije), hrane se njihovim sadržajem i prljaju ih izmetom. Tako oštećeni plodovi, naročito paradajz i paprika, brzo podležu truleži, jer ih naseljavaju bakterije iz roda Pectobacterium – izazivači vlažne truleži. Takvi plodovi gube upotrebnu vrednost. Na kukuruzu štete mogu zahvatiti 30–80% klipova, a dodatni problem nastaje jer oštećenja omogućavaju ulazak biljnih patogena. Klipovi obavijeni dugom i čvrstom komušinom manje su podložni napadu.
Suzbijanje se zasniva na kombinaciji agrotehničkih i hemijskih mera. Od agrotehničkih je najvažnije uništavanje korova i duboka obrada zemljišta. Hemijska zaštita daje najbolje rezultate kada se insekticidi primene u ranoj fazi razvoja gusenica. Kod povrtarskih kultura tretiranje se određuje pregledom useva, počevši od faze pred cvetanje. Sa prvim uočenim jajima preporučuje se upotreba piretroida. Najvažnije je uništiti mlade gusenice pre nego što se ubuše u plod, jer kasniji tretmani ne daju zadovoljavajuće rezultate.
Za hemijske tretmane koristiti neki od registrovanih insekticida (emamektin-benzoat, hlorantraniliprol, deltametrin i dr.), vodeći računa o karenci preparata.
Milena Ćirić, dipl.inž.
Ćirić Milena
Ćirić Milena