[Gvozdić LjiljanaUčesnik]

Veoma niske temperature i nepripremljenost voćaka za zimski period, mogu biti presudan uslov uspevanja voćaka. U tim slučajevima, za vreme oštre zime, izloženost manjoj ili većoj opasnosti, mogu stradati cvetni, ili razni drugi organi, a u najtežim slučajevima dolazi i do potpunog izmrzavanja. Delimična izmrzavanja tkiva voćaka, takođe imaju nepovoljnih posledica. Pojedini organi voćaka nejednako su osetljivi na niske temperature. Nadzemni organi mogu izdržati često mrazeve od -35 °C, pa i niže, dotle koren voćaka strada od mrazeva na -9 do -10 °C, dok su cvetni pupoljci osetljiviji na mrazeve od lisnih i drvenih. Najmanju otpornost ispoljava prizemni deo stabla, jer je izložen najvećim kolebanjima temperature, a manje je obezbeđen hranljivim rezervama, koje kasnije i pristižu. Ostali deo stabla je znatno otporniji. Osetljivost stabla i ramenih grana pojačava se i mehaničkim povredama. Preventivnim merama, opasnosti od zimskih mrazeva se mogu u mnogim slučajevima potpuno izbeći, a to znači pravilnim izborom položaja, otpornijih vrsti i sorti , izborom podloge idr. Ali, pod svim nepovoljnim okolnostima veoma jakih zimskih mrazeva, ovo neće pomoći. Iz tih razloga je neophodna primena agrotehničkih mera, te su zasadi sa redovnim održavanjem, otporniji prema zimskim mrazevima. Posebno je potrebno pravilnim agrotehničkim merama sprečiti suviše bujan porast letorasta, kasno završavanje vegetacije i slabije zdrvenjavanje letorasta, preterano iscrpljivanje voćaka rodom, kao i veća oštećenja drugih organa. Pomotehničke mere su takođe veoma važne, jer rezidba uz ravnomerno opterećenje rodom, pruža neiznurivanje voćke i bolje kondiciono stanje. Pri normalnim uslovima vegetacije, grane i grančice voćaka su u istoj meri osetljive prema mrazu, kao i deblo. Otpornost grana i grančica znatno se umanjuje njihovim nadozrevanjem, tj, slabo zdrvenjavanje nastaje usled duže vegetacije, zasenjenosti i nedovoljne količine hranljivih rezervi.  Iz tih razloga usled veoma niskih zimskih temperatura mogu se osušiti vrhovi grančica koje se nalaze u unutrašnjosti krune. Takođe nepovoljni uslovi kaljenja dovode do izmrzavanja ovih grančica, počevši od vrhova. Kod mladih, tek zasađenih voćaka, opasnost prema niskim temperaturama je mnogo veća, zato što su one u rasadniku usled gajenja u sklopu bile izložene jačem zasenjavanju, tako da kora mladih voćaka veoma često može nastradati i izmrznuti. Kod starijih voćaka oštećenja debla i ramenih grana najčešće se izražavaju uginućem kore sa jugozapadne i jugoistočne strane, pri čemu se otvara put štetnim insektima i drugim parazitima, a za naredne godine voćke su osetljivije. Kao preventivna mera od nepovoljnog dejstva mrazeva služi i krečenje debla i jačih skeletnih grana, odrađeno u jesen nakon opadanja lišća. Š titi od kolebanja t, smrzavanja i odmrzavanja ledene skramice na deblu, koje usled tih naglih promena izazivaju pucanje kore. Dodatna pozitivna osobina mu je što u proleće usporava kretanje vegetacije, tj. štiti od kasnih prolećnih mrazeva. Ova mera zaštite se zasniva na fizičkoj osobini da se usled dejstva bele boje slabije zagreva, zbog odbijanja sunčevih zraka. Zaštita voćaka od zimskih mrazeva je povećana uz blagovremeno obavljanje svih agro i pomotehničkih mera u odnosu na starost voćaka i njihovo kondiciono stanje. Smanjen je rizik od oštećenja ako su mere po fenofazama blagovremeno rađene, osnovni jesenji radovi odrađeni pravilno, odnosno voćnjaci spremni ušli u zimski period mirovanja vegetacije. Savetodavac voćarstva i vinogradarstvaLjiljana Gvozdić

[Autor]

Članci