Izvoženje i zaoravanje stajnjaka može da se obavlja u toku cele godine.Međutim, svako godišnje doba ima svoje prednosti i mane. Iznošenje stajnjaka posle žetve strnina pogodno je sa stanovišta organizacije rada, ali usled visoke temperature mogu da nastanu veliki gubici, ne samo zbog isparavanja vode i gubitka amonijaka, već zbog brze mineralizacije može doći do isparenja nitratnog azota u jesenje-zimskom vremenu. Đubrenje stajnjakom u jesen, pre osnovne obrade, je povoljno, jer su gubici pri izvoženju svedeni na minimum i stajnjak se dobro izmeša sa zemljom. Ovo vreme izvoženja i zaoravanja stajnjaka je nepovoljno iz organizacionih razloga, jer je to sezona kada na gazdinstvu ima najviše posla,pre svega, oko berbe kukuruza i pripreme zemljišta za ozime useve. U slučaju tople i vlažne jeseni i zime može doći i do ispiranja nitrata u dublje slojeve zemljišta, pa azot odlazi u podzemne vode i vodotokove, što nije dobro sa aspekta zaštite životne sredine. Kod zimskog izvoženja stajnjak može da se rastura i po snegu ili smrznutom zemljištu. Gubici su u to vreme beznačajni, ali nastaju teškoće prilikom zaoravanja stajnjaka.
Iznošenje stajnjaka u proleće pre drugih radova u poljoprivredi je povoljno, jer su gubici hraniva minimalni, a usev u toku vegetacije koristi hraniva koja se oslobađaju iz stajnjaka. Međutim, davanje svežeg stajnjaka u proleće,kod koga je veoma nepovoljan odnos azota i ugljenika, može da izazove azotnu depresiju ali i da dovede do većih gubitaka zemljišne vlage, usled povećane evaporacije.Klimatski uslovi i tekstura zemljišta utiču na brzinu razlaganja stajnjaka. U aridnoj i semiaridnoj klimi stajnjak može da se primeni znatno pre setve, a na peskovitim zemljištima primenu treba što više približiti vremenu setve. Razlaganje je brže u lakšem zemljištu i u humidnoj-vlažnijoj klimi, ali zbog brzih procesa razlaganja preti opasnost od ispiranja hraniva. To određuje i vreme primene stajnjaka, tako da u sušnoj klimi, na težim zemljištima stajnjak za jare kulture treba zaoravati u jesen, a u humidnoj klimi i na lakšim zemljištima u proleće.
Cvetković Srđan
Cvetković Srđan