Proizvodnja paradajza na području Jablaničkog okruga zauzima značajno mesto u ukupnoj povrtarskoj proizvodnji. Na ovom području paradajz se proizvodi u zaštićenom prostoru i na otvorenom polju.
U proizvodnji paradajza primenjuju se specifične mere nege koje su vrlo značajne i karakteristične za uspešnu proizvodnju paradajza a to su: postavljnje oslonca, vezivanje i formiranje uzgojnog oblika, zakidanje zaperaka (pinciranje), prekraćivanje vrha stabla (dekaptacija), uklanjanje donjih listova nakon zrenja plodova.
Veći broj rodnih grana po biljci povećava prinos, ovim se smanjuje ranostasnost i plodovi su lošijeg kvaliteta, tako da se paradajz najčešće proizvodi na jedno ili na dva stabla. Onda, kada počne cvetanje, trebalo bi izvršiti vezivanje biljaka uz oslonac, ne suviše čvrsto kako ne bi došlo do usecanja kanapa u stablo. Vezivanje biljaka se najčešće vrši kanapom (manilom) u obliku osmice, više puta u toku vegetacije.
Zakidanjem zaperaka- pinciranjem se reguliše broj stabala paradajza. Paradajz obrazuje veliki broj bočnih grana što dovodi do žbunolikog izgleda biljke i kasnijeg obrazovanja i zrenja plodova. Ako se paradajz gaji na jedno stablo onda se svi ostali zaperci odstranjuju čim dostignu dužinu 4-5 cm. Kod vođenja na dva stabla, prvo stablo je osnovno, a drugo je bočna grana koja se javi ispod prve rodne cvasti. Ovakvim vođenjem nadzemni deo biljke će dobiti izgled latiničnog slova “V”. Nakon ostavljanja tog zaperka, sve ostale treba ukloniti. Zaperci se mogu uklanjati rukom, oštrim nožem, ili makazama, pazeći da se stablo ne ošteti. U slučaju korišćenja makaza ili oštrog noža, dezinfekcija je obavezna. Ova mera nege se obavlja što češće, po mogućstvu svakih 3-5 dana.
Kada se paradajz proizvodi na jedno stablo, onda se kod ranih sorti obavlja zakidanje vrhova –dekaptacija, nakon formiranja 4- 6 cvasti. Kada su u pitanju kasnije sorte, zakidanje vrha se obavlja nakon formiranja 6-8 cvasti.
Donji listovi ispod cvasti na kojoj započinje zrenje se uklanjaju nakon zrenja plodova u cvasti, jer ovi listovi gube funkciju, a mogu predstavljati i izvor bolesti.
U slučaju proizvodnje paradajza u zaštićenom prostoru javlja se i problem oplodnje cvetova, što se svakako negativno odražava na prinos. Oplodnja se može obaviti: postavljanjem veštačkih košnica sa bumbarima, električnim zujalicama, ventilatorima, protresanjem noseće konstrukcije, podizanjem bočnih strana najlona nastaje prirodno oprašivanje.
Jelena Stojiljković
Stojiljković Jelena
Stojiljković Jelena