Poljoprivredna proizvodnja je složen proces koji zahteva kontinuirano planiranje i praćenje troškova i prihoda kako bi se obezbedila ekonomska održivost gazdinstva. U savremenim uslovima poslovanja, analiza troškova i prihoda predstavlja osnovni alat za donošenje poslovnih odluka, od izbora useva ili grana stočarstva, preko kalkulacije potrebnih inputa, do procene tržišnih cena i potencijalnog profita. U analizi troškova u poljoprivredi se najčešće koriste sledeće kategorije troškova:
Fiksni troškovi koji ne zavise od obima proizvodnje (amortizacija mehanizacije, zakup zemljišta, porezi, osiguranje).
Varijabilni troškovi koji direktno zavise od obima proizvodnje (seme, đubrivo, pesticidi, gorivo, radna snaga).
Ukupni troškovi koji predstavljaju zbir fiksnih i varijabilnih troškova.
Detaljna evidencija troškova omogućava preciznu kalkulaciju cene koštanja proizvoda, što je ključ za konkurentnost na tržištu.
Analiza prihoda u poljoprivredi zavisi od:
Ostvarene količine proizvoda (prinos)
Tržišne cene proizvoda
Formulom:
Prihod = Količina proizvoda * Cena po jedinici proizvoda,
može se izračunati bruto prihod, dok se neto prihod dobija kada se od bruto prihoda oduzmu ukupni troškovi.
Analiza troškova i prihoda omogućava poljoprivrednim proizvođačima da racionalnije koriste resurse, unaprede organizaciju proizvodnje i bolje planiraju buduće investicije. U savremenim uslovima poslovanja, bez ekonomske analize teško je doneti održive i profitabilne odluke.
Savetodavac iz oblasti agroekonomije Dušan Đorđević
Dušan Đorđević
Dušan Đorđević